Akcja Bollwerk

Akcja Bollwerk
	II wojna światowa
	; Pomnik Akcji Bollwerk
Czas	20–21 lutego 1942
Miejsce	Poznań, Chwaliszewo
Terytorium	Polska pod okupacją III Rzeszy (tereny wcielone do Rzeszy – Kraj Warty)
Wynik	zniszczenie niemieckich magazynów,; późniejsze aresztowanie wszystkich uczestników akcji
Strony konfliktu
Polskie Państwo Podziemne	III Rzesza
Siły
12 żołnierzy AK,; 5 mieszkańców Chwaliszewa	nieznane
	Położenie na mapie Polski w 1939 miejsce bitwy
	Położenie na mapie województwa wielkopolskiego miejsce bitwy
	Położenie na mapie Poznania miejsce bitwy
	52°24′29″N 16°56′23″E/52,408056 16,939722

Akcja Bollwerk (niem. Bastion) – akcja wojskowa podjęta w nocy z 20 na 21 lutego 1942 roku przez oddziały Armii Krajowej w Poznaniu przeciwko wojskom niemieckim^[1].

Przebieg i konsekwencje

Dwunastu żołnierzy AK i pięciu mieszkańców Chwaliszewa podpaliło niemieckie magazyny w porcie rzecznym, w których znajdowała się żywność i mundury wojskowe przeznaczone do transportu na front wschodni^[2]. Wykorzystano do tego ekwipunek produkowany konspiracyjnie, taki jak lonty czy specjalne zapalniki z opóźnionym działaniem nie pozostawiające po sobie śladu^[3]. W wyniku śledztwa przeprowadzonego przez Gestapo aresztowani zostali wszyscy uczestnicy akcji, niektórzy z nich zostali straceni, m.in. Antoni Gąsiorowski^[4] i Michał Garczyk. Straty materialne Niemców po Akcji Bollwerk wyniosły około 1,5 mln marek^[5], ale zdaniem niektórych historyków były one znacznie większe^[6].

Pomnik

W 1982 roku mieszkańcy miasta ufundowali przy ul. Estkowskiego Pomnik Akcji Bollwerk^[7], zaprojektowany przez M. Banasiewicza i J. Nowakowskiego.

Skwer

21 lutego 2017 nastąpiło uroczyste nadanie imienia skwerowi położonemu przy ulicy Szyperskiej w Poznaniu. Oficjalna nazwa skweru to Skwer im. Bohaterów Akcji Bollwerk^[8].

Przypisy

↑ AleksandraA. Pietrowicz AleksandraA., Akcja „Bollwerk”, Instytut Pamięci Narodowej, 2017, ISBN 978-83-63275-37-2 .
↑ Poznan.pl: OBCHODY 62. ROCZNICY AKCJI „BOLLWERK”. Poznan.pl, 2004-02-19. [dostęp 2011-03-28]. (pol.).
↑ Praca zbiorowa: Encyklopedia konspiracji wielkopolskiej: 1939–1945. Marian Woźniak (red.). Poznań: Instytut Zachodni, 1998, ss. 167-168, ISBN 83-85003-97-5
↑ Marian Woźniak, „Ślepy Antek” Bohater z Chwaliszewa, „Kronika Miasta Poznania”. 1/95, 1995. Poznań: Wydawnictwo Miejskie
↑ Obchody 70. rocznicy akcji „Bollwerk” w Poznaniu [online], onet.pl, 1 marca 2012 [dostęp 2012-03-25] [zarchiwizowane z adresu 2012-07-16] (pol.).
↑ piotrernst.blox.pl: Akcja 66 lat temu w Poznaniu. piotrernst.blox.pl. [dostęp 2011-04-18]. (pol.).
↑ mmpoznan.pl: » Akcja Bollwerk: poznaniacy uczcili pamięć bohaterów. mmpoznan.pl, 2011-02-22. [dostęp 2011-03-28]. (pol.).
↑ Uchwała nr XLI/703/VII/2017 z dnia 2017-01-24 - bip.poznan.pl [online], bip.poznan.pl [dostęp 2017-02-21] (pol.).

Bibliografia

Marian Woźniak, „Ślepy Antek” Bohater z Chwaliszewa, „Kronika Miasta Poznania”. 1/95, 1995. Poznań: Wydawnictwo Miejskie.

[1] AleksandraA. Pietrowicz AleksandraA., Akcja „Bollwerk”, Instytut Pamięci Narodowej, 2017, ISBN 978-83-63275-37-2 .

[2] Poznan.pl: OBCHODY 62. ROCZNICY AKCJI „BOLLWERK”. Poznan.pl, 2004-02-19. [dostęp 2011-03-28]. (pol.).

[3] Praca zbiorowa: Encyklopedia konspiracji wielkopolskiej: 1939–1945. Marian Woźniak (red.). Poznań: Instytut Zachodni, 1998, ss. 167-168, ISBN 83-85003-97-5

[4] Marian Woźniak, „Ślepy Antek” Bohater z Chwaliszewa, „Kronika Miasta Poznania”. 1/95, 1995. Poznań: Wydawnictwo Miejskie

[5] Obchody 70. rocznicy akcji „Bollwerk” w Poznaniu [online], onet.pl, 1 marca 2012 [dostęp 2012-03-25] [zarchiwizowane z adresu 2012-07-16] (pol.).

[6] trernst.blox.pl: Akcja 66 lat temu w Poznaniu. piotrernst.blox.pl. [dostęp 2011-04-18]. (pol.).

[7] znan.pl: » Akcja Bollwerk: poznaniacy uczcili pamięć bohaterów. mmpoznan.pl, 2011-02-22. [dostęp 2011-03-28]. (pol.).

[8] Uchwała nr XLI/703/VII/2017 z dnia 2017-01-24 - bip.poznan.pl [online], bip.poznan.pl [dostęp 2017-02-21] (pol.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

Komenda Główna	Biuro Finansów i Kontroli Biuro Informacji i Propagandy Biuro Inspekcji Kedyw Oddział I Oddział II Oddział III Oddział IV Oddział V Wojskowa Służba Kobiet Szefostwo Biur Wojskowych Szefostwo Komunikacji Wojskowych
Obszary	Białostocki Lwowski Warszawski Zachodni Południowy
Okręgi	Białystok Kraków Lublin Lwów Łódź Nowogródek Polesie Pomorze Poznań Radom-Kielce Stanisławów Śląsk Tarnopol Warszawa Wilno Wołyń
Korpusy	Kielecki Warszawski
Dywizje piechoty	2 DP 3 DP 5 DP 6 DP 7 DP 8 DP 9 DP 10 DP 11 DP 12 DP 21 DP 22 DP 24 DP 25 DP 26 DP 27 DP 28 DP 29 DP 30 DP 106 DP
Brygady	1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 12 13 23 24 36 Gozdawa Kielecka KBKZ Zagłębiowska
Pułki piechoty	1 pspodh. 2 pp Leg. 3 pp Leg. 4 pp Leg. 5 pspodh. 6 psp 7 pp Leg. 8 pp Leg. 9 pp Leg. 10 pp 12 pp 13 pp 15 pp 15 pp 16 pp 17 pp 18 pp 19 pp 21 pp 22 pp 23 pp 24 pp 26 pp 27 pp 28 pp 30 pp 31 pp 32 pp 33 pp 34 pp 35 pp 36 pp 38 pp 39 pp 40 pp 41 pp 42 pp 43 pp 45 pp 48 pp 49 pp 50 pp 51 pp 52 pp 53 pp 72 pp 74 pp 77 pp 78 pp 82 pp 84 pp 112 pp 116 pp 120 pp
Pułki kawalerii	1 pszw 7 puł 8 pal 8 puł 8 psk 10 pal 10 kpa 14 puł 19 puł 21 puł 23 puł 27 puł
Akcje i operacje	Akcja Antyk Akcja „Burza” Akcja Getto Akcja Góral Akcja w Lidzie Akcja N Akcja Nieszpory Akcja Pensjonat Akcja w Pińsku Akcja pod Arsenałem Akcja Taśma Akcja w Końskich Akcja w Celestynowie Akcja Wilanów Akcja Wieniec Akcja Wiśnicz Operacja Hermann Operacja Memel Operacja „Ostra Brama” Powstanie iwienieckie Powstanie warszawskie Powstanie zamojskie Rozbicie więzienia w Kielcach Rozbicie więzienia w Pułtusku
Dywersja i sabotaż	Akcja Bielany Akcja Bollwerk Akcja na tartak w Piaskach Królewskich Akcja Nieszpory Akcja Nowy Rok Akcja Wieniec Mały sabotaż Wysadzenie pociągu w Choszczówce (1943) Wysadzenie pociągu w Piasecznie (1943) Zatopienie statku Tannenberg Zamach bombowy na dworcu kolejowym Friedrichstraße w Berlinie Zamach bombowy na kolej S-Bahn w Berlinie
Zamachy	Akcja Braun Akcja Bürkl Akcja „C” Akcja Durrfeld Akcja Europejska Akcja Główki Akcja Komitet Ukraiński Akcja Koppe Akcja Kośba Akcja Kretschmann Akcja Krüger Akcja „Kutschera” Akcja Leitgeber Akcja Milke Akcja Panienka Akcja Rodewald Akcja Stamm Akcja Topiel Akcja Za Kotarą Likwidacja Heinricha Krafta Likwidacja Hugo Dietza Likwidacja Nadwywiadu Rządu Londyńskiego Zamach na Hansa Franka Zamachy na Curta Hoffmanna Zamach na Maksa Petersa
Bitwy i potyczki	Bitwa o Skalbmierz Bitwa o Surkonty Bitwa w Lasach Janowskich i Puszczy Solskiej Bitwa na Porytowym Wzgórzu Bitwa pod Jaksicami (1944) Bitwa pod Kałużówką Bitwa pod Lasowcami Bitwa pod Murowaną Oszmianką Bitwa pod Mikuliszkami Bitwa pod Graużyszkami Bitwa pod Skorzowem Bitwa pod Wojdą Bój pod Pęcicami Potyczka pod Skroniowem Starcie pod Sucharami Starcie w Kamieniu Stołpeckim Wypad na Marianów Walki o Kowel i Włodzimierz Wołyński (1944) Wypad na Truskaw
Wywiad	Most I Most II Most III Operacja Synteza
Organizacje	AKO Cichociemni Polskie Państwo Podziemne Szare Szeregi ŚZŻ AK Grupy Szturmowe Republika Pińczowska Rzeczpospolita Iwonicka Rzeczpospolita Turgielska
Odznaczenia	Krzyż Armii Krajowej Odznaka „Krzyż Powstania Warszawskiego” Warszawski Krzyż Powstańczy